رمزگشایی از راز قلعه‌ای در شمال تهران | اینجا روزگاری خانه کارگرها بود
تاریخ انتشار: ۲۳ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۱۵۱۷۳
همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: محله قیطریه امروز کمتر نشانی از تاریخ کهن خود را حفظ کرده است. برج‌ها و آپارتمان‌ها، تپه تاریخی قیطریه را تسخیر کرده‌اند و شاید بوستان قیطریه و درختان کهن آن تنها یادگاری از گذشته پر و پیمان این محدوده از شمیران باشد. ۵۰ سال پیش بود که گورستان تاریخی قیطریه در نقطه‌ای که امروز درهای ورودی بوستان قیطریه قرار دارد از زیر خروارها خاک پیدا شد تا سندی محکم برای تاریخ کهن این آبادی شمیران به دست بیاید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
در آن گورستان ۳ هزار ساله، علاوه بر ۳۵۰ گور قدیمی، اسکلت‌ها، ظروف و اشیای سفالی و مفرغی بسیاری کشف شد که باستان شناسان آن را به عصر آهن نسبت دادند. اکنون اشیای کشف شده در این تپه تاریخی در موزه ملی ایران باستان قرار دارد و تماشای آن اهالی قیطریه را با خود به ۳ هزار سال پیش محله‌شان می‌برد.
اولین ساکنان قلعه قیطریهاگر از تاریخ کهن قیطریه بگذریم، این آبادی در عصر قاجار هم وقایع مختلفی از سر گذراند که یکی از آنها ساخت قلعه قیطریه و ماجراهای جالب آن بود. امروز از قلعه قیطریه هیچ نشانی در محله باقی نمانده اما هنوز موسفیدانی هستند که آخرین روزهای فعالیت این قلعه تاریخی را به یاد داشته باشند. نیم قرن از تخریب دیوارهای کاهگلی قلعه قیطریه و آخرین نشانه‌های آن در محله قیطریه می‌گذرد و این قلعه تاریخی هم جای خود را به خیابان‌ها، خانه‌ها و برج‌ها داده است. قلعه قیطریه مثل بسیاری از قلعه‌هایی که در محدوده شمیران و کوهپایه‌های البرز ساخته می‌شد، برج و باروها و البته دیوارهای بلندی داشت که امنیت ساکنانش را تامین می‌کرد. این قلعه و زمین‌های آن، حدود ۵ هزار متر مربع مساحت داشت و دیوارهای کاهگلی بلند دور تا دور آن که از شمال به چیذر و از جنوب به ۳۵ متری قیطریه محدود می‌شد از دورترین نقطه آبادی قیطریه هم پیدا بود. اولین ساکنان قلعه قیطریه نظامیان بودند. در اوایل دوران قاجار که شمیران و آبادی‌های آن خارج از حصار تهران قرار داشتند، ماموران حکومتی و نظامیان قاجاری تا پیش از تثبیت حکومت و آرام شدن درگیری‌ها در این قلعه زندگی می‌کردند تا در زمان لزوم به آرامش اوضاع کمک کنند.
آبادی‌های شمیران را با زمین‌های کشاورزی، باغ‌ها و نیز کشاورزانی می‌شناسیم که با کشت و زرع روی زمین‌های خود روزگار می‌گذراندند. در قلعه قیطریه هم کشاورزان جای نظامیان را گرفتند تا محل سکونت‌شان فاصله زیادی با مزراع نداشته باشد. وقتی حکومت قاجار تثبیت شد و درگیری‌ها بر سر تصاحب حکومت آرام گرفت، بسیاری از نظامیان و سربازان حکومت هم با قلعه قیطریه وداع کردند. از آنجاییکه تهران تازه پایتخت شده بود، مهاجرانی از اقوام مختلف به این شهر کوچ کردند و جمعیت تهران چند برابر شد. در همین دوران بود که «امین السلطان» اتابک اعظم، قلعه قیطریه را به کشاورزان، و باغداران واگذار کرد تا همراه با خانواده‌هاشان در نزدیکی مزارع و باغ‌ها زندگی کنند. در قلعه قیطریه و آنسوی دیوارهای بلند آن، خانه‌های کاهگلی بسیاری وجود داشت که به محل زندگی کشاورزان تبدیل شد. اصطبل بزرگی هم در انتهای قلعه ساخته بودند تا کشاورزان احشام خود را در آن نگهداری کنند. زندگی پشت دیوارهای ۵ متری قلعه قیطریه اما در تمام ماه‌های سال امکان‌پذیر نبود. چرا که زمستان‌ها این منطقه چنان سرد می‌شد که کشاورزان و ساکنان قلعه چاره‌ای جز ترک قلعه و زندگی درمناطق گرم‌تر نداشتند.
اکنون دیگر در محله قیطریه هیچ نشانی از آن قلعه پرمجارها و صدها خانواده کشاورزی که سال‌ها در آن زندگی کردند وجود ندارد. ۵۰ سال پیش بود که آخرین دیوارهای کاهگلی قلعه در مسیر توسعه شهر، خیابان‌کشی‌ها و ساخت و سازهای جدید از بین رفت و حالا دیگر به خاطره‌ای در ذهن موسفیدان محله تبدیل شده است. با وجود این، هنوز اهالی قیطریه آخرین ساکنان قلعه را به خاطر دارند. اواخر دوره قاجار و حتی در دوره پهلوی هم هنوز خانواده‌هایی در آن قلعه زندگی می‌کردند که شماری از آنها از اهالی محله چیذر بودند. در دوره پهلوی، به جز کارگران فصلی که گذرشان به شمیران می‌افتاد باغ‌دارهایی هم برای سکونت به این قلعه می‌آمدند تا در فصل گرم سال با چیدن میوه باغ‌های آبادی‌های اطراف از باغداران دستمزد بگیرند. قلعه قیطریه خانه کارگرها بود. بسیاری از ساکنان این قلعه علاوه بر کشاورزی و باغداری، با مشاغلی چون مقنی‌گری و نعل‌بندی روزگار می‌گذارندند.
.
کد خبر 748409 برچسب‌ها محله هویت شهری همشهری محلهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: محله هویت شهری همشهری محله ساکنان قلعه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۱۵۱۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۲۵۰۰ یادواره محله‌محور و خانه‌محور در کهگیلویه و بویراحمد برگزار می‌شود
ایسنا/کهگیلویه و بویراحمد فرمانده سپاه فتح استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۲۵۰۰ یادواره محله محور و خانه محور در این استان برگزار می‌شود.
سردار حمید خرمدل روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در اجلاسیه ۹۲ شهید شهرستان باشت که با حضور سردار علی فدوی جانشین فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران مسئولان استانی و محلی خانواده‌های معظم شهدا، مسئولان و اقشار مختلف مردم برگزار شد، افزود: در مدارس و دانشگاه‌ها با حضور رزمندگان دفاع مقدس، ظرفیت‌ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی تبیین می شود.
فرمانده سپاه فتح استان کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: ۲۰۰ جلد کتاب در حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس استان تهیه و چاپ می‌شود.
وی ادامه داد: فیلم سینمایی شهید هدایت الله طیب اهل شهرستان لنده که تحصیل در یکی از بهترین دانشگاه‌های آمریکا را رها کرده، به کشور بازگشت و سپس به جبهه‌های حق علیه باطل اعزام شده و به شهادت رسید نیز در حال ساخت است.
فرمانده سپاه فتح استان کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: در راستای کنگره ملی ۲۰۰۰شهید استان، یک رزمایش فرهنگی به مدت ۱۵ شبانه روز در استان برگزار می‌شود و در حاشیه این برنامه فرهنگی نمایشگاه بزرگی نیز برپا خواهد شد.
خرمدل تاکید کرد: تمثال امیر شهدای استان کهگیلویه و بویراحمد طراحی و تقدیم خانواده شهدا می‌شود. همچنین تصاویر همه شهدای استان در بلوارهای شهرهای استان نصب خواهند شد.
وی با اشاره به فعالیت های عمرانی و خدمت به مردم به تعداد هر شهید استان تا زمان برگزاری دومین کنگره ملی ۲۰۰۰شهید استان کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: در همین راستا ۲۰۰۰ سری جهیزیه تقدیم زوج‌های جوان خواهد شد.
همچنین حجت‌الاسلام امید گنجه‌ای، امام جمعه شهر باشت با اشاره به جایگاه و مقام شهدا بر اساس آیات و روایات اشاره کرد و گفت: شهید سه منزل را تجربه کرده است. قلب پدر و مادر، معرکه شهید و آغوش پروردگار این سه منزل است. شهید از آغوش مادر به آغوش خداوند عروج کرده است که ۷۰ مرتبه از مادر مهربان‌تر است. جایگاه شهید قلب مادر و آغوش خداوند است.
وی افزود: من از طرف ایل بزرگ شهرستان باشت باوی صحبت می‌کنم. در کتب تاریخی به پهناور بودن شهرستان باشت سخن گفته است. این شهرستان از رودخانه پل بریم، اشکفت شاه تا شوش در خوزستان طول دارد و مسیر عبور امام رضا(ع) از خان‌احمد شهرستان باشت می‌گذرد. من از این شهر بزرگ، شهر انسان‌های مدیر و کسانی که تمدن داشتند، سخن می‌گویم.
امام جمعه باشت با بیان اینکه مدیریت در ذات فرزندان این شهرستان است، اظهارکرد: تشکر می‌کنم از همه کسانی که شبانه‌روز برای برگزاری این اجلاسیه تلاش کردند.
به گزارش ایسنا، وی از سردار فدوی جانشین فرماندهی سپاه پاسداران درخواست کرد: سردار شهید درخشان، سردار بزرگی بود و به تعبیر خیلی‌ها او پدر موشکی دریا بود. درخواست من اینست که موشک یا یکی از تجهیزات موشکی سپاه را به‌نام این شهید نامگذاری کنند.
انتهای پیام
جاده کندوان یک طرفه شد